Vroeger begrepen we het weer niet.
🌩️ Als het onweerde, dachten we dat de goden boos waren.
🌧️ Bij droogte dansten we om regen te brengen.
We gebruikten magische verklaringen, omdat we de echte mechanismen nog niet kenden.
Maar inmiddels weten we beter:
Onweer ontstaat door temperatuurverschillen, luchtvochtigheid, luchtdruk en elektrische lading.
Dankzij dat inzicht kunnen we het weer steeds beter voorspellen — en er zelfs op handelen.
Bij mensen doen we vaak nog wat we vroeger bij het weer deden.
Als iemand gedrag vertoont dat onverwacht en ongewenst is, dan gooien we het vaak op intentie of intelligentie. Ruw gezegd, de ander is ‘dom of stom’.
Vaak verpakken we dat vriendelijker, maar de kern blijft:
We zoeken de oorzaak in de persoonlijkheid, wil of het vermogen van het individu.
We denken minder snel vanuit de ‘wetten van gedrag’, zoals we in de natuurkunde de ‘wetten van de natuur’ leren.
De ‘wetten van gedrag’ laten zien dat gedrag – net als het weer – ontstaat uit een samenspel van factoren, waaronder:
- onze emotionele en fysieke staat
- eerdere ervaringen
- inherente angst om de bescherming van de groep te verliezen
- ontwikkelings- en autonomiedrang
- de werking van onze hersenen gericht op energiebesparing inclusief gebruik van biases, heuristieken, gewoontes en routines
- motivatie beïnvloed door een dopaminesysteem ontwikkeld om door te zetten voor bepaalde beloningen
- En talloze omgevingsinvloeden die we niet altijd zien
Gedrag — net als onweer en zonneschijn — ontstaat niet alleen vanuit de wil van de goden of van de persoon. Ons brein is de complexe motor die ons niet alleen voortbeweegt maar ook interpreteert en creëert en gevoel en gedrag opwekt.
Hoe beter we dat mechanisme begrijpen, hoe beter we kunnen voorspellen, verklaren én beïnvloeden.
Toch doen we op het werk vaak nog de regendans:
🌧️ Een training die geen gedrag verandert
🌧️ Een bewustwordingscampagne zonder effect
🌧️ Een manager die streng praat met een medewerker om deze ‘wakker te schudden’ — en hem juist verliest
🌧️ Een collega die zijn punt herhaalt met iets meer articulatie en volume, terwijl de miscommunicatie blijft bestaan
Gedrag is complex. Maar complex betekent niet onverklaarbaar.
Het betekent wél dat onze automatische verklaring niet altijd klopt.
En dat we meer nodig hebben dan onze eigen ervaring om gedrag op het werk echt te begrijpen — en het verschil te maken.
Gerelateerde posts
Ik post regelmatig. 🥳 Lees je mijn nieuwste posts liever op LinkedIn? Je bent van harte welkom om me daar te volgen. Klik hier om naar mijn LinkedIn profiel te gaan.